«Εξωγήινοι κόσμοι» πάνω στη Γη!!!!!!

Η αστροβιολογία (ή βιοαστρονομία, ή εξωβιολογία) εξετάζει τις προϋποθέσεις εμφάνισης ζωής σε άλλα ουράνια σώματα, είτε του ηλιακού μας συστήματος, είτε κάποιου μακρινού πλανητικού συστήματος, τον εντοπισμό ενδείξεων ύπαρξης ζωής σ' αυτά, τη διαφορετική εξέλιξη που μπορεί να έχουν εξαρχής ή στην πορεία οι μορφές ζωής σε άλλους πλανήτες ή δορυφόρους πλανητών, ακόμα και την ενδεχόμενη βιολογία ριζικά διαφορετικών μορφών ζωής από αυτές που υπάρχουν στη Γη, που συνεχίζει να είναι το μόνο μέρος στο σύμπαν, για το οποίο έχουμε βέβαιη καταφατική απάντηση στο ερώτημα ύπαρξης ζωής.

Το μεγάλο πρόβλημα για τους αστροβιολόγους είναι η δυσκολία των επιστημονικών παρατηρήσεων και ακόμα περισσότερο του πειραματικού ελέγχου των θεωριών τους. Γι' αυτό αναζητούν τα πιο ακραία περιβάλλοντα πάνω στη Γη, εκείνα που έχουν κάποιες αναλογίες με όσα ήδη γνωρίζουμε για το περιβάλλον σε άλλα ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, ώστε να μελετήσουν πώς η γήινη ζωή καταφέρνει να τα βγάζει πέρα ακόμη και σε τόσο δύσκολες συνθήκες. Ελπίζουν ότι έτσι θα διδαχτούν κάτι για το πώς θα μπορούσε η ζωή να τα καταφέρει στο παρελθόν (ή ακόμα και σήμερα), στον Αρη, στην Ευρώπη, στον Εγκέλαδο, ή τον Τιτάνα.

Οι αστροβιολόγοι δεν είναι πολλοί, δεν συναντάς εύκολα κάποιον στην καθημερινή σου ζωή. Στη σελίδα αυτή, παρουσιάζουμε ορισμένες από τις πιο απόμακρες και στην πλειοψηφία τους εξαιρετικά εχθρικές προς τη ζωή περιοχές του πλανήτη μας, όπου ανάμεσα στους ελάχιστους κατοίκους και επισκέπτες του είδους χόμο σάπιενς, υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να βρεις αρκετούς αστροβιολόγους!

Λίμνη Βοστόκ

Θαμμένη από πάγο πάχους 4 χιλιομέτρων, η λίμνη Βοστόκ είναι η έβδομη σε μέγεθος στη Γη και η μεγαλύτερη ανάμεσα στις 300 λίμνες που είναι εγκλωβισμένες κάτω από τους αιώνιους πάγους της Ανταρκτικής. Το νερό της είναι απομονωμένο από την ατμόσφαιρα εδώ και 15 εκατομμύρια χρόνια. Το 2012 μια ρωσική αποστολή έκανε γεώτρηση έως την επιφάνεια της λίμνης, αναζητώντας μικροβιακή ζωή που θα μπορούσε να επιζεί σε αυτές τις συνθήκες σκότους και μεγάλης πίεσης, χωρίς έως τώρα να έχουν βγει ξεκάθαρα συμπεράσματα. Η ανακάλυψη ενός οικοσυστήματος στη λίμνη Βοστόκ θα αύξανε τις πιθανότητες να υπάρχει ζωή στον τεράστιο ωκεανό στο υπέδαφος της Ευρώπης, του δορυφόρου του Δία, που καλύπτεται από πάγο πάχους σχεδόν 10 χιλιομέτρων.

Ερημος Ατακάμα

Το υγρό νερό είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εμφάνιση ζωής όπως τη γνωρίζουμε. Μια περιοχή στην έρημο Ατακάμα, στη Χιλή, είναι τόσο στεγνή, που δε φυτρώνει τίποτα. Αυτήν τη στιγμή, αρκετοί αστροβιολόγοι προσπαθούν να εντοπίσουν τα ακριβή όρια της κατοικήσιμης ζώνης, έργο δύσκολο, καθώς μικροοργανισμοί μπορούν να αναπτυχθούν σε κάποια κατά τ' άλλα νεκρή περιοχή ακόμα και μέσα στη μία ή τις δύο υγρές μέρες του έτους. Στην ουσία, ψάχνουν να βρουν στη Γη το όριο πέρα από το οποίο δεν μπορεί να επιβιώσει τίποτα, για να υπολογίσουν ποιο μπορεί να είναι το ανάλογο όριο στον Αρη.

Ερημος της Ναμίμπια

Η έρημος της Ναμίμπ στο νότιο μέρος της Αφρικής, είναι από τις ερήμους με τη συχνότερη εμφάνιση ομίχλης και η ομίχλη είναι η κύρια πηγή υγρασίας για το δυτικό τμήμα της ερήμου. Οπως αποδείχτηκε, αυτό το τμήμα της Ναμίμπ υποστηρίζει τη μικροβιακή ζωή στον ίδιο βαθμό, όπως και το ανατολικό τμήμα, στο οποίο παρουσιάζεται ορισμένη βροχόπτωση. Η περιοχή έχει ενδιαφέρον για τους εξωβιολόγους, επειδή και ο πλανήτης Αρης είναι επίσης μια έρημος, που έχει ομίχλη. Φυσικά, ο Αρης είναι πολύ πιο κρύος και η αναλογία δεν είναι ακριβής.

Ομως, η Ναμίμπ έχει και μερικές από τις ψηλότερες και μεγαλύτερου μήκους θίνες άμμου στον κόσμο. Οι θίνες αυτές σχηματίζονται από ανέμους που φυσούν εποχιακά προς δύο κατευθύνσεις, όπως περίπου συμβαίνει και στο μεγάλο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα. Οι θίνες του Τιτάνα είναι γιγαντιαίες, καλύπτοντας περίπου το 13% της επιφάνειας του φεγγαριού αυτού, ενώ ορισμένες έχουν μήκος πολλών εκατοντάδων χιλιομέτρων. Η εφαρμογή της γνώσης που μας δίνει η μελέτη των θινών της Ναμίμπ, βοηθά στην ερμηνεία των μοτίβων κυκλοφορίας των αέριων μαζών στον Τιτάνα και ίσως κάποια μέρα επιτρέψει και την πρόβλεψη των μετεωρολογικών του φαινομένων.

Μεγάλο Γκέιζιρ της Ισλανδίας

Στην Ισλανδία, υπάρχει ένα σημείο που είναι αξιοθέατο τόσο για τους τουρίστες, όσο και για τους αστροβιολόγους. Πρόκειται για το Γκέιζιρ, το μεγαλύτερο γκέιζερ, που κατά διαστήματα εκτοξεύει νερό και ατμό σε ύψος 65 μέτρων. Τα γκέιζερ και οι ωκεάνιες υδροθερμικές πηγές απελευθερώνουν υπέρθερμο και υπό πίεση νερό, που ζεσταίνεται από λιωμένα βράχια σε μεγάλο βάθος και βρίσκει διέξοδο, είτε προς την επιφάνεια του εδάφους, είτε προς το βυθό των ωκεανών.

Οι αστροβιολόγοι ενδιαφέρονται γι' αυτά τα υδροθερμικά φαινόμενα, για να δουν πώς επιδρούν στις μορφές ζωής ή στην ίδια την εμφάνιση ζωής. Γκέιζερ έχουν εντοπιστεί και σε άλλα ουράνια σώματα. Το Βόγιατζερ 2 ανακάλυψε τέσσερα γκέιζερ στον Τρίτωνα, το μεγαλύτερο δορυφόρο του Ποσειδώνα. Το Κασσίνι ανακάλυψε τεράστιους πίδακες από γκέιζερ στον Εγκέλαδο, που εκτοξεύουν μεγάλες ποσότητες πάγου, ατμού και άλλων χημικών ουσιών σε ύψος χιλιομέτρων. Η ανάλυση των οργανικών ενώσεων σε αυτούς τους πίδακες, στο πλαίσιο μελλοντικών διαστημικών αποστολών, θα μπορούσε να δώσει απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει ζωή κάτω από την επιφάνεια του Εγκέλαδου.

Ολ Ντόινιο Λενγκάι

Το όρος Ολ Ντόινιο Λενγκάι στην Τανζανία μοιάζει από μακριά με ένα συνηθισμένο κωνικό ηφαίστειο. Ομως, αντί για την κόκκινη λάβα που έχουμε συνηθίσει να ρέει από τα ηφαίστεια, αυτό που βγαίνει από τον κρατήρα του μοιάζει περισσότερο με πετρέλαιο. Είναι το μόνο ενεργό ηφαίστειο στον κόσμο, στους ιστορικούς χρόνους, που αναβλύζει λάβα ανθρακικών ορυκτών, αποτελούμενη μέχρι και κατά 50% από ανθρακικές ενώσεις, αντί της συνηθισμένης βασαλτικής λάβας.

Η λάβα ανθρακικών ορυκτών έχει πολύ χαμηλό ιξώδες, είναι δηλαδή λεπτόρρευστη. Το Ολ Ντόινιο Λενγκάι με την ασυνήθιστη λάβα του, ίσως βοηθήσει να λυθεί ένα αίνιγμα που σχετίζεται με την Αφροδίτη, πλανήτη με περισσότερα από 1.000 ενεργά ηφαίστεια και 200 μεγάλου μήκους ροές λάβας. Μια από αυτές τις ροές έχει μήκος 6.700 χιλιομέτρων, η μεγαλύτερη στο ηλιακό σύστημα, μακρύτερη και από το Νείλο ποταμό. Για να δημιουργηθεί ένα τέτοιο γεωλογικό χαρακτηριστικό, η λάβα θα πρέπει να μένει υγρή σε τεράστιες αποστάσεις, γεγονός που κάνει τους γεωλόγους να θεωρούν ότι τα ηφαίστεια της Αφροδίτης εκλύουν λάβα ανθρακικών ορυκτών, όπως το μοναδικό στη Γη, Ολ Ντόινιο Λενγκάι.

Επιμέλεια:

Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ

Πηγή: «Discover
"Ρ"