 |
του Σίμου Ανδρονίδη υποψήφιος διδάκτορας ΑΠΘ
«Και να που φτάσαμε εδώ χωρίς αποσκευές Μα μ’ ένα τόσο ωραίο φεγγάρι…». (Τάσος Λειβαδίτης, ‘Αλλά τα βράδια’).
Το ζήτημα μίας ‘νέας’ Μεταπολιτευτικής έγκλησης συμφύεται οργανικά με την δραστηριοποίηση των πολιτικών κομμάτων. Ήδη διάφοροι πολιτικοί αναλυτές στοχάζονται πάνω στην αναγκαιότητα συγκρότησης μίας ριζικά και δομικά διαφορετικής Μεταπολίτευσης. Σε αυτό το πλαίσιο, συσχετίζουν το όλο πλαίσιο της «παλαιάς» Μεταπολιτευτικής θέσμισης και «αρχιτεκτονικής» με το «ξέσπασμα» της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Αγνοώντας την προσίδια δομή και κίνηση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής συνδέουν την «ξέσπασμα» της βαθιάς οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης με μία συγκεκριμένη κοινωνική και πολιτική περίοδο, εκεί όπου οι εργαζόμενοι-καταναλωτές «ζούσαν πάνω από τις δυνατότητες τους».
Ο απλοϊκός και αντιεπιστημονικός αναγωγισμός του τύπου «παλαιά και κακή» Μεταπολίτευση= οικονομική και πολιτική κρίση αδυνατεί να προσλάβει το «όλον» της κίνησης και λειτουργίας του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Σε αυτήν την περίπτωση, η δομική δυσλειτουργία του ελληνικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού ανάγεται στη μη ορθή πολιτική διαχείριση καθώς και στον λαϊκισμό των δύο κύριων πολιτικών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ & Ν.Δ. Βέβαια στην ανάλυση τους, τα «σκήπτρα» του λαϊκισμού τα κρατάει το Παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ). Η επιστημονικοφανής εστίαση στο φαινόμενο του λαϊκισμού προσδίδει «νομιμοποίηση» σε μία συγκεκριμένη ανάλυση περί οικονομικής και πολιτικής κρίσης.
Η συγκεκριμένη ανάλυση αγνοεί:
1. το όλο πλαίσιο της Μεταπολιτευτικής αναπαραγωγής του άρχοντος αστικού συγκροτήματος εξουσίας, ήτοι το πώς αρθρώθηκε και διαμεσολαβήθηκε στο πεδίο του κοινωνικού η κυριαρχία της αστικής τάξης,
2. το πλαίσιο της αναπαραγωγής του μπλοκ των λαϊκών-κυριαρχούμενων τάξεων,
3. την συνάρθρωση και εκπροσώπηση κοινωνικών συμφερόντων από τα πολιτικά κόμματα. Είναι εντυπωσιακό το πώς η «ιδεολογική» αντίληψη περί εργαζομένων που για πολύ καιρό «ζούσαν πάνω από τις δυνατότητες» τίθεται στην προμετωπίδα ενός ευρύτερου «αντιλαϊκίστικου» λόγου και «πνεύματος» που ανάγει την σύνολη κοινωνική και πολιτική Μεταπολιτευτική διευθέτηση σε «εμπόδιο» που θέτει προσκόμματα στον δομικό εκσυγχρονισμό και εξευρωπαϊσμό της χώρας.
Με αυτό τον τρόπο, μεταβαίνουμε σε μία προσίδια και τύποις «επιστημονική» αντίληψη που αποκόπτεται από τις διεργασίες εκείνες που καθορίζουν και «επικαθορίζουν» συνάμα τον ρυθμό ανάπτυξης και εξέλιξης του ελληνικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Ο εργαζόμενος, ο βασικός, άμεσος και θεμελιώδης «δρών παράγων της παραγωγής» (είναι πάντα επίκαιρη η θεωρητική συνεισφορά του Νίκου Πουλαντζά) μετασχηματίζεται σε καταναλωτή που ξοδεύει χρήματα αλόγιστα, επιδιώκοντας με αυτόν τον τρόπο την συγκρότηση μίας «νέας υλικότητας», μίας «νέας υλικής» ζωής που υπερβαίνει το καλώς εννοούμενο «υλικό» μέτρο.
Ομιλώντας με κοινωνιολογικούς όρους, θα λέγαμε πως στη βάση αυτής της «επιστημονικής» αντίληψης η ίδια η εργατική τάξη μετασχηματίζεται σε πλέρια «καταναλωτική» τάξη η οποία συγκροτείται «φαντασιακά» και ανανοηματοδοτείται κοινωνικά «καταναλώνοντας». Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος μας προσφέρει μία συνοπτική περιγραφή αυτής της αντίληψης: «Η Ελλάδα μπήκε στον αστερισμό του «περίπου». (σ.σ: αναφέρεται στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ). Οι προσδοκίες ανανεώθηκαν, οι λέξεις άλλαξαν, και διαμορφώθηκε μια κοινή συναίνεση η οποία στηριζόταν στην παραδοχή πως είναι καλύτερο να ζούμε με προσδοκίες οι οποίες είναι εξωπραγματικές αλλά πραγματοποιούνται εν μέρει, στο περίπου δηλαδή, παρά να προσαρμόσουμε τις προσδοκίες μας στην αφόρητα πεζή και αδιάφορη πραγματικότητα». (1)
(1)Βλ.σχετικά, Θεοδωρόπουλος Τάκης, ‘Παλαιά και νέα μεταπολίτευση’, Εφημερίδα Καθημερινή, 27.07.2014, www.kathimerini.gr. Κατά τον συγγραφέα, η ‘νέα’Μεταπολίτευση «απαιτεί την αποσυμφόρηση της λειτουργίας της (σ.σ: της Δημοκρατίας) από τον λεκτικό πληθωρισμό, πληγή εξίσου σοβαρή με τον λαϊκισμό». Ο λαϊκισμός και η λεκτική υπερβολή ορίζουν και προσδιορίζουν συνάμα το εύρος της «παλαιάς» Μεταπολιτευτικής διευθέτησης. Ο διανοητικός «αντιλαϊκισμός» ως «επιστημονικό» συγκείμενο αδυνατεί να προσλάβει το «όλον» της κίνησης των κοινωνικών τάξεων και των πολιτικών κομμάτων. Ουσιαστικά, αδυνατεί να προσλάβει το προτσές του τρόπου λειτουργίας του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Κάπως «μεταφυσικά» και αδιανόητα, ο λαϊκισμός ορίζεται και φορτίζεται ως «ιός» που είχε «προσβάλλει» τα πολιτικά κόμματα και τα κοινωνικά συγκείμενα. Ο διανοητικός «αντιλαϊκισμός» ωσάν δόση φαρμάκου, απαλλάσσει το κοινωνικό «σώμα» που «ασθενεί» από τον «ύπουλο ιό». Δύναται να κάνουμε λόγο για την «ιατρικοποίηση» των ευρύτερων «κρισιακών» νοημάτων και ορολογιών. Μία πολύ καλή ανάλυση προσφέρει η Αθηνά Αθανασίου στο βιβλίο της ‘Η κρίση ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης’. Η αντιστροφή των νοημάτων οδηγεί σε εκείνο το διανοητικό σχήμα όπου η λεκτική υπερβολή ευθύνεται για τις συνέπειες της βαθιάς οικονομικής-καπιταλιστικής κρίσης.
H επιδίωξη της εργατικής και των σύμμαχων τάξεων μα μεταβάλλουν ριζικά τους όρους της κοινωνικής και «υλικής» αναπαραγωγής τους ανασημαίνεται ως προσίδια μορφή μίας «μερικής» αντίληψης του κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι που συμπυκνώνεται στο δόγμα της με κάθε τρόπο ικανοποίησης των «υλικών» αναγκών, πέρα και πάνω από το οικονομικό-ταξικό «γνωρίζειν» και «ανήκειν».
Η παραγωγή των όρων και των προϋποθέσεων για την ανάδυση, την διαμόρφωση και την τελική αποκρυστάλλωση της διευρυμένης αναπαραγωγής του μπλοκ των λαϊκών-υποτελών τάξεων, στοχοποιείται ως αλόγιστη σπατάλη, η αλλιώς και με βάση την λογική του συγγραφέα, ως ζωή στο «περίπου». Επίσης, δεν δίδεται η παραμικρή έμφαση στην εμπροσθοβαρή κίνηση του μπλοκ των λαϊκών τάξεων. Η στοχοποίηση και η «ενοχοποίηση» των υλικών όρων συγκρότησης και αναπαραγωγής των λαϊκών κοινωνικών τάξεων συμφύεται οργανικά με το κρίσιμο και «κρισιακό» συγκείμενο: η «μερική» πρόσληψη της κοινωνικής και πολιτικής «κανονικότητας» και η αλόγιστη οικονομική σπατάλη οδήγησαν στο ευρύτερο «κρισιακό» κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Τώρα, οι εργαζόμενοι, οι πάντα «δρώντες παράγοντες της παραγωγής» θα υποστούν την βάσανο της «εξαγνιστικής λιτότητας».
Και εδώ η λέξη και η έννοια της λιτότητας αποκτά δύο «κρισιακά» υποδείγματα:
1. Το υπόδειγμα της οικονομικής λιτότητας που μετουσιώνεται «αρμονικά» στην αντίληψη και στην απτή «κανονικότητα» της περιστολής μισθών και συντάξεων καθώς και των δημόσιων δαπανών, (η περιβόητη οικονομική και «κρισιακή» λιτότητα υπερβαίνει το όλο Μεταπολιτευτικό πεδίο της αλόγιστης οικονομικής σπατάλης), και,
2. Αναδύεται στην πολιτική «επιφάνεια» το αξίωμα της «πνευματικής» λιτότητας. Έτσι, η «πνευματική» λιτότητα, νοούμενη και οριζόμενη ως λιτότητα βίου, αξιών και νοημάτων μετατοπίζεται προς την κατεύθυνση της «ολικής» ανασημασιοδότησης του πεδίου του κοινωνικού: η λιτότητα βίου και αξιών ισοδυναμεί με την «λιτότητα» και την «εξασθένιση» των λαϊκών-εργατικών απαιτήσεων και διεκδικήσεων.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους, (οι «κρατούντες» την κυρίαρχη ιδεολογία, οι μηχανισμοί που φέρουν την αστική ιδεολογία ως ιδεολογικό-φορτισμένο «όλον»), τείνουν να νοηματοδοτήσουν εκ νέου το πεδίο της «κρισιακής» εκφοράς και άρθρωσης των κοινωνικών τάξεων. Με αυτόν τον τρόπο το πεδίο του κοινωνικού ανασυγκροτείται και ανασημαίνεται ως πεδίο που ενσωματώνει τα χαρακτηριστικά που «υπερπροσδιορίζουν» τον ρόλο και την κοινωνική-οικονομική παρουσία και λειτουργία του άρχοντος αστικού συγκροτήματος εξουσίας.
Οι «δρώντες παράγοντες της παραγωγής» που υπερέβησαν τα προσδιορισμένα όρια του «υλικού» τους βίου πρέπει να υποστούν την τιμωρητική βάσανο της λιτότητας, ωσάν η απόκτηση ενός αυτοκινήτου να ανάγεται αυτομάτως στην «μεταφυσική» αντίληψη περί τιμωρίας της «σπατάλης».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου