ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΚΣ ΤΗΣ ΚΝΕ
Την κεντρική εισήγηση στην ημερίδα που διοργανώνει το ΚΣ της ΚΝΕ, με τίτλο: «Η νέα εποχή στην τεχνολογία απαιτεί μια νέα εποχή στην κοινωνία - Σοσιαλισμός, η απάντηση τον 21ο αιώνα», έκανε ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.
Αποσπάσματα από την εισήγηση:
«Δεν είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας οδήγησε σε θεαματικές αλλαγές στην εργασία και στη ζωή της κοινωνίας. Ας θυμίσουμε τις μεγάλες μεταβολές που έφερε στην παραγωγή, στις μεταφορές, στην επικοινωνία και σε άλλους τομείς η ατμομηχανή, ο ηλεκτρισμός, το τηλέφωνο.
Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι διανύουμε μια περίοδο που λόγω των νέων σημαντικών τεχνολογικών επιτευγμάτων η ζωή μας θα μπορούσε να γίνει πολύ καλύτερη. Πριν 20 χρόνια φαίνονταν αδύνατες οι σημερινές επιστημονικές και τεχνολογικές επιτυχίες που βοηθούν παραπληγικούς να κινηθούν και τυφλούς να αποκαταστήσουν την όρασή τους.
Ρομπότ μπορούν πλέον να συνομιλούν μαζί μας άμεσα στη γλώσσα μας, να αναλαμβάνουν σύνθετες εργασίες, αποστολές σε ατυχήματα μεγάλης έκτασης, σε πυρκαγιές, αντί να κινδυνεύουν άνθρωποι.
Ακόμα και αυτός που δεν διαθέτει ειδικές γνώσεις, μπορεί να αντιληφθεί τη γρήγορη ανάπτυξη της τεχνολογίας. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της οικονομίας έχει ήδη προχωρήσει θεαματικά.
Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής συνδεδεμένος στο διαδίκτυο είναι μια καθολική μηχανή που αποτελεί ταυτόχρονα μέσο παραγωγής, επικοινωνίας, μόρφωσης, πολιτιστικής δημιουργίας, ιατρικών υπηρεσιών.
Το ίντερνετ των πραγμάτων (Internet of Things) είναι ήδη μια πραγματικότητα. Με το κινητό μας μπορούμε να ενεργοποιήσουμε τις λεγόμενες "έξυπνες συσκευές" του σπιτιού μας, τον κλιματισμό, το ψυγείο, την τηλεόραση, που έχουν αισθητήρες και συνδέονται στο διαδίκτυο.
Τώρα μεταβαίνουμε στο ίντερνετ των σωμάτων (Internet of Bodies), στην άμεση σύνδεση ανθρώπων, διαδικτύου, ρομπότ και γενικότερα των λεγόμενων "έξυπνων μηχανών".
Αναπτύσσονται τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να μετασχηματίζουν γρήγορα μεγάλο όγκο δεδομένων, να αυτοεκπαιδεύονται και να εκτελούν σύνθετες εργασίες, λόγω της σύγκλισης μιας σειράς τεχνολογικών επιτευγμάτων όπως του machine learning, του deep learning και των big data. Αναπτύσσονται οι κβαντικοί υπολογιστές, οι υπερ-υπολογιστές.
Όμως την ίδια ώρα βλέπουμε να αυξάνει θεαματικά η απόσταση ανάμεσα στις δυνατότητες να βελτιωθεί ριζικά η ζωή μας και στην κατάσταση που βρισκόμαστε. Για πολλούς εργαζόμενους τα όρια μεταξύ εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου έχουν πλέον χαθεί. Σκέφτονται ακόμα και την ώρα του βραδινού φαγητού πώς θα λύσουν τα προβλήματα της δουλειάς τους, για να προλάβουν τις προθεσμίες, τις deadlines. Το 8ωρο, που είχαν κατακτήσει με τους αγώνες τους οι παππούδες τους, είναι συχνά άπιαστο όνειρο.
Την ίδια στιγμή ένα άλλο μεγάλο μέρος καλείται να επιβιώσει με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, στο βάλτο της μόνιμης ανεργίας.
Ο νέος βλέπει τις διαφημίσεις των ομίλων για το έξυπνο σπίτι και σκέφτεται πώς θα πληρώσει τους λογαριασμούς του ρεύματος και του κινητού τηλεφώνου…
Το ταξικό πρόσημο ανάπτυξης της τεχνολογίας
Η αστική απολογητική προσπαθεί να συγκαλύψει τον μεγάλο ένοχο που εμποδίζει να αξιοποιηθούν αυτές οι τεράστιες τεχνολογικές δυνατότητες προς όφελος της κοινωνικής ευημερίας.
Οι αστικές αναλύσεις είτε εμφανίζουν ως κίνδυνο την ίδια την ανάπτυξη της τεχνολογίας είτε την προβάλλουν ως θαυματουργή λύση για τα προβλήματά μας. Έτσι, εμφανίζονται ως υπεύθυνα για την αύξηση της ανεργίας τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη. Πρόκειται για "τεχνολογική ανεργία", μας λένε.
Και αντίστροφα, βλέπουμε σοβαροφανείς αναλύσεις που εξηγούν ότι ο λόγος που συνεχίζεται το ξεζούμισμα των εργαζομένων και η επίθεση του κεφαλαίου στα εργασιακά δικαιώματα είναι τάχα ότι η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης δεν έχει οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας.
Τόσο η δαιμονοποίηση της τεχνολογίας όσο και η ουτοπική, ντετερμινιστική προσδοκία της κοινωνικής ευημερίας, που θα προκύψει τάχα αυτόματα απ’ την τεχνολογική πρόοδο, αποτελούν τις δύο όψεις της ίδιας ανιστόρητης, εσφαλμένης θεωρητικής προσέγγισης.
Το ζήτημα είναι ποιος και για ποια συμφέροντα καθορίζει τον προσανατολισμό, την ανάπτυξη και την αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας. Πίσω απ’ την τεχνητή νοημοσύνη βρίσκονται οι επιλογές της ανθρώπινης νοημοσύνης και τα εκάστοτε ταξικά συμφέροντα που υπηρετεί.
Η εκάστοτε άρχουσα τάξη αποφασίζει όχι μόνο για τη χρήση αλλά και για την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι και ιμπεριαλιστικά κέντρα αποφασίζουν σήμερα στην πράξη ποια δεδομένα συλλέγονται στα ψηφιακά κέντρα, με ποια κριτήρια και ποιες διαδικασίες, ποιες πληροφορίες εξάγονται και για ποιον σκοπό.
Το ίδιο συμβαίνει με το πλαίσιο και τη χρηματοδότηση που καθορίζει το περιεχόμενο και τις προτεραιότητες της επιστημονικής έρευνας. Το γεγονός ότι η άυλη ψηφιακή συνταγογράφηση αξιοποιείται σήμερα για να περικόπτονται οι κρατικές δαπάνες στην υγεία, δεν οφείλεται προφανώς στην ύπαρξη των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Ο αλγόριθμός και τα κριτήρια, με τα οποία εφοδιάζεται ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης για να γνωμοδοτήσει για ένα ζήτημα πολιτικής προστασίας, π.χ. για την εκκένωση μιας περιοχής στην οποία εκδηλώνεται ατύχημα μεγάλης έκτασης, δεν καθορίζεται απ’ το ίδιο το τεχνικό μέσο. Αν έχει εφοδιαστεί με το κριτήριο του κόστους - οφέλους για το κεφάλαιο και το κράτος του, ανάλογη θα είναι και η γνωμοδότησή του.
Οι τεχνολογικές αλλαγές, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η πολυτροπική τεχνητή νοημοσύνη, δεν μπορούν να καταργήσουν τους νόμους με τους οποίους λειτουργεί και αναπτύσσεται η καπιταλιστική οικονομία.
Ήδη απ’ την εποχή της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, ο Μαρξ τεκμηρίωσε το ρόλο των μηχανών για να αυξάνει η παραγωγικότητα και εντατικότητα της εργασίας, ν αυξάνει ο βαθμός εκμετάλλευσης και να γίνονται πιο φθηνά τα εμπορεύματα.
Είτε εξετάζουμε την εποχή της ατμομηχανής είτε την εποχή του έξυπνου ρομπότ, η τεχνολογία στον καπιταλισμό ήταν, είναι και θα είναι μέσο αύξησης της εκμετάλλευσης και μέσο ελέγχου, χειραγώγησης και καταστολής του λαού στα χέρια της εξουσίας του κεφαλαίου.
Η μαρξιστική ανάλυση για την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο διατηρεί επίσης στο ακέραιο τη σημασία και την επικαιρότητά της. Το κεφάλαιο καθορίζει τι, πώς και πότε θα παραχθεί. Όλα τα στοιχεία της εργασίας (ο καταμερισμός εργασίας, ο συντονισμός και η συνεργασία των εργαζομένων, η εφαρμογή της επιστημονικής γνώσης κ.λπ.) καθορίζονται και υπηρετούν το κεφάλαιο. Η παραγωγική δύναμη της κοινωνικοποιημένης εργασίας εντάσσεται στη διαδικασία παραγωγής ως μεταβλητό κεφάλαιο.
Για να συνεχίσουν να αυξάνονται τα κέρδη των ομίλων, πρέπει να συνεχιστεί η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, το ξεζούμισμα των εργαζομένων. Πρέπει να επεκταθούν οι ελαστικές εργασιακές σχέσεις, να γίνουν ατελείωτες οι ώρες της δουλειάς μέσα από τη "διευθέτηση του χρόνου εργασίας".
Στα χέρια του κεφαλαίου η νέα τεχνολογία αξιοποιείται για να αυξηθούν η εντατικοποίηση και ο φόρτος εργασίας αυτών που συνεχίζουν να δουλεύουν, ενώ την ίδια ώρα αυξάνει και ο στρατός των ανέργων.
Στην εποχή του ιμπεριαλισμού, την οποία διανύουμε, αυτός που αποφασίζει για τη μορφή και το περιεχόμενο της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων είναι το μονοπωλιακό κεφάλαιο. Το κεφάλαιο καρπώνεται τη "μερίδα του λέοντος" από τη μεγάλη προφανή αύξηση της παραγωγικότητας που φέρνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η τεχνητή νοημοσύνη.
Οι σοβαρές επιστημονικές μελέτες τεκμηριώνουν την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μετά την ενσωμάτωση των ρομπότ στην παραγωγική διαδικασία. Γι’ αυτό εξάλλου επενδύουν συνεχώς οι όμιλοι σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Πρόσφατη έρευνα της PWC έδειξε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα συνεισφέρει έως το 2030 στην παγκόσμια οικονομία επιπλέον 15 τρισ. δολάρια (περισσότερο απ’ το παρόν ΑΕΠ της Κίνας και της Ινδίας).
Μονόδρομος για το κεφάλαιο η αύξηση της εκμετάλλευσης
Όμως τα αστικά επιτελεία γνωρίζουν τη μεγάλη αλήθεια που αποκάλυψε η μαρξιστική πολιτική οικονομία. Γνωρίζουν ότι όσο αυξάνεται το επίπεδο τεχνικής ανάπτυξης της παραγωγής, όσο αυξάνει η αναλογία των μέσων παραγωγής σε σχέση με την εργατική δύναμη στη διαδικασία παραγωγής, όσο αυξάνει η οργανική σύνθεση του κεφαλαίου, ενισχύεται η τάση πτώσης του ποσοστού κέρδους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πηγή της εκμετάλλευσης, η πηγή της υπεραξίας και του καπιταλιστικού κέρδους είναι ο απλήρωτος χρόνος του μισθωτού εργάτη, η απλήρωτη εργασία πάνω από την αξία της εργατικής δύναμής του, που την κλέβει και την ιδιοποιείται δωρεάν ο καπιταλιστής. Μόνο η ζωντανή εργατική δύναμη και όχι τα ρομπότ δημιουργούν υπεραξία.
Φυσικά, η αστική πολιτική δεν παρακολουθεί παθητικά αυτήν την πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους. Παρεμβαίνει πολύμορφα για να αναχαιτίσει αυτήν την τάση και να αυξήσει τον βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζόμενων σε κάθε κλάδο και στο σύνολο της οικονομίας.
Το κεφάλαιο αξιοποιεί τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες που του επιτρέπουν να αυξάνει στην πράξη τον ημερήσιο εργάσιμο χρόνο, ανεξάρτητα απ’ την παραμονή του εργαζόμενου σε συγκεκριμένο χώρο εργασίας και από το νόμιμο ωράριο και ταυτόχρονα να εντατικοποιεί την εργασία. Αξιοποιεί την εκτίναξη της ανεργίας για να γενικεύσει τις ελαστικές σχέσεις εργασίας.
Τα δεδομένα μας στα χέρια του κεφαλαίου
Όμως δεν αρκείται σ’ αυτά. Επιχειρεί να αξιοποιήσει τη νέα αναβαθμισμένη, πιο σύνθετη δικτύωση και διασύνδεση ανθρώπων, διαδικτύου και ρομπότ και γενικότερα τις νέες τεχνολογίες αιχμής, για να προσεγγίσει την πλήρη, απόλυτη υπαγωγή της εργασίας στους στόχους του κεφαλαίου. Με άλλα λόγια, επιχειρεί να υπερβεί μια σειρά περιορισμούς στην εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης που θέτουν μέχρι στιγμής οι ιδιότητες και τα γνωρίσματα του ίδιου του ανθρώπινου σώματος. Επιχειρεί και να αυξήσει και να υποκαταστήσει δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος και της ανθρώπινης νόησης, για να αυξήσει την καπιταλιστική κερδοφορία. Για παράδειγμα, αξιοποιεί σήμερα τον πρόσθετο εξοπλισμό χειρωνακτικής εργασίας για να μειώσει τον αριθμό των εργαζομένων που υλοποιούν μία εργασία και να αυξήσει την παρακολούθησή τους στον χώρο εργασίας. Επιχειρεί να διαμορφώσει νέους όρους αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης και νέα πεδία εμπορευματικής δραστηριότητας, όπως η πλήρης πολύμορφη εμπορευματοποίηση της τεκνοποίησης.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, το σώμα μας μετατρέπεται χωρίς καν την τυπική άδειά μας σ’ ένα χρυσωρυχείο δεδομένων για το κεφάλαιο. Τα ψηφιακά δεδομένα είναι πράγματι ο νέος χρυσός, το νέο πετρέλαιο. Η γνώση και επεξεργασία των βιομετρικών και των προσωπικών μας δεδομένων επιτρέπει τελικά στην εργοδοσία να επιλέξει προαγωγές και απολύσεις, στις ασφαλιστικές εταιρείες να μεταβάλλουν τα ασφάλιστρα, στο κράτος του κεφαλαίου να γνωρίζει και να αξιοποιεί για τους στόχους του το σύνολο των δεδομένων μας, την κατάσταση της υγείας μας, τις δικαστικές μας υποθέσεις, τη συνδικαλιστική μας δράση, τα χρέη και την οικονομική μας κατάσταση.
Όποια πλευρά της κοινωνικής ζωής κι αν εξετάσουμε, θα διαπιστώσουμε εύκολα ότι οξύνεται η αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας που συνεχώς βαθαίνει και στην καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της εργασίας. Η αστική τάξη γίνεται όλο και πιο αντιδραστική.
Έχουν υπερωριμάσει οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για να οξυνθεί η ταξική πάλη, να περάσει η εργατική τάξη στο προσκήνιο και να γυρίσει τον τροχό της ιστορίας μπροστά. Γίνεται όλο και πιο επιτακτικά αναγκαίο να αφαιρεθεί η τεχνολογία αιχμής απ’ τα εγκληματικά χέρια του κεφαλαίου και να βγούμε απ’ τον βάλτο της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Αυτό το γνωρίζουν και το φοβούνται τα ιμπεριαλιστικά κέντρα και παίρνουν προληπτικά τα μέτρα τους.
Η υπεροχή του σοσιαλισμού
Ευτυχώς όμως για τον λαό μας και όλους τους λαούς δεν είναι μοιραίο να ακολουθήσουμε αυτόν τον δρόμο της καπιταλιστικής ανάπτυξης που θυσιάζει τις ανάγκες μας στον βωμό του καπιταλιστικού κέρδους.
Υπάρχει διέξοδος: Ο σοσιαλισμός.
Ο σοσιαλισμός, αντίθετα απ’ το σύστημα της εκμετάλλευσης, μπορεί να ξεκλειδώσει, να απελευθερώσει τις δημιουργικές ικανότητες των εργαζομένων, την πρωτοβουλία τους, γιατί τους φέρνει στο προσκήνιο της ιστορικής πορείας προς την κοινωνική απελευθέρωση.
Αλλάζει ο σκοπός της παραγωγής και ο ρόλος των εργαζομένων. Σκοπός της παραγωγής γίνεται πλέον η ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας που συνεχώς διευρύνονται. Οι εργαζόμενοι, απαλλαγμένοι από τον ζυγό της μισθωτής σκλαβιάς, παίζουν καθημερινά ενεργό ρόλο στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων. Περνούν στα χέρια της εργατικής τάξης τα κλειδιά της οικονομίας και το τιμόνι της εξουσίας. Κινητήρια δύναμη της προόδου δεν είναι πλέον ο ανταγωνισμός, αλλά η δύναμη της συλλογικότητας στην εργασία. Δημιουργείται μια ανώτερη οργάνωση της κοινωνίας.
Εδώ βρίσκεται η υπεροχή του κεντρικού σχεδιασμού του σοσιαλισμού. Ο εργαζόμενος δεν αναζητά πλέον δουλειά μέσα στη ζούγκλα της καπιταλιστικής αγοράς.
Δεν σχεδιάζει ο κάθε όμιλος για να αυξήσει τα κέρδη και τα μερίδιά του στην αγορά, ανταγωνιζόμενος τους άλλους ομίλους. Δεν φράζουν οι πατέντες τη διάδοση των επιστημονικών γνώσεων.
Η ιστορική πείρα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση μετά τη νίκη της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 έχει αποδείξει στην πράξη την υπεροχή του σοσιαλισμού, του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού να απελευθερώσει την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και να ικανοποιήσει τις ανάγκες της κοινωνίας.
Καλύφθηκαν γρήγορα βασικές ανάγκες των εργαζομένων, όπως η δωρεάν και υψηλού επιπέδου υγεία και μόρφωση, η εξάλειψη της ανεργίας, η πρόσβαση σε πολιτιστική δημιουργία υψηλού επιπέδου.
Πρόκειται για κατακτήσεις που παραμένουν άπιαστο όνειρο για τους εργαζόμενους σήμερα στον καπιταλισμό, πολλές δεκαετίες αργότερα.
Πραγματοποιήθηκε άλμα μέσα σε λίγες δεκαετίες σε σχέση με το επίπεδο της οικονομίας της προεπαναστατικής Ρωσίας, μέσα σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης. Προχώρησε γρήγορα ο εξηλεκτρισμός, η αναβάθμιση της βαριάς βιομηχανίας, η μετατροπή εργοστασίων σε μονάδες πολεμικής βιομηχανίας για να αντιμετωπιστεί η γερμανική εισβολή. Έγιναν βήματα στην κατάκτηση του Διαστήματος.
Απ’ την άλλη, αναδείχτηκαν οι μεγάλες δυσκολίες για την προσαρμογή του κεντρικού σχεδιασμού στις νέες απαιτήσεις που γεννά η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων.
Δυσκολίες για την αναβάθμιση του κεντρικού σχεδιασμού, ώστε να αντιμετωπίζονται οι νέες ανάγκες, τα νέα καθήκοντα που γεννά η ζωή της κοινωνίας και η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων.
Τα προβλήματα δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά. Ωστόσο, ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’50, αποδείχτηκε ότι στο ΚΚΣΕ δεν υπήρχε συλλογική κατακτημένη θεωρητική δυναμική που θα μπορούσε να προσαρμόσει τον κεντρικό σχεδιασμό και τη στρατηγική του Κόμματος μπροστά στις νέες προκλήσεις.
Αντί η λύση να αναζητηθεί προς τα εμπρός, προς την επέκταση και την ισχυροποίηση των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής, αναζητήθηκε προς τα πίσω, με την επικράτηση της αντίληψης "σοσιαλισμός με αγορά". Ως σημείο στροφής ξεχωρίζει το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956), όπου υιοθετήθηκαν μια σειρά οπορτουνιστικές θέσεις.
Έχουμε ήδη αναλύσει τις ολέθριες συνέπειες αυτών των επιλογών που ενίσχυσαν την ομαδική ιδιοκτησία στον αγροτικό τομέα, υπονόμευσαν τον κεντρικό σχεδιασμό και τον εργατικό έλεγχο, αύξησαν την ψαλίδα μεταξύ διευθυντικής και εκτελεστικής εργασίας και άνοιξαν τον δρόμο στις ανατροπές.
Στην ουσία, όμως, και η αρνητική πείρα, οι συνέπειες που είχε η απομάκρυνση απ’ τις αρχές οικοδόμησης του σοσιαλισμού, αλλά και η δραματική κατάσταση στην οποία βρέθηκαν οι λαοί των σοσιαλιστικών χωρών μετά τις ανατροπές, επιβεβαιώνουν την υπεροχή του σοσιαλισμού.
Σήμερα, εμείς οι κομμουνιστές έχουμε μεγαλύτερες δυνατότητες και ευθύνες, γιατί μπορούμε να μελετήσουμε θεωρητικά την ιστορική πείρα ενός αιώνα.
Αυτή είναι μια μεγάλη διαφορά απ’ τους μπολσεβίκους που χάραζαν ηρωικά την πορεία τους σε αχαρτογράφητα νερά.
Ταυτόχρονα, εμείς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις νέες μεγάλες δυνατότητες που γεννά η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η αύξηση του βαθμού κοινωνικοποίησης της εργασίας.
Τα χελιδόνια του σοσιαλισμού
Γιατί τώρα μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις νέες μεγάλες δυνατότητες που γεννά για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση η πληροφορική, η ψηφιακή τεχνολογία, η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη, που είναι "τα χελιδόνια του σοσιαλισμού".
Μια σειρά τεχνικοί και επιστημονικοί περιορισμοί που υπήρχαν στη Ρωσία του 1917 και στη Σοβιετική Ένωση του 1950 για την επιτυχία του κεντρικού σχεδιασμού δεν υπάρχουν σήμερα.
Οι νέες δυνατότητες αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας μπορούν να αξιοποιηθούν απ’ την εργατική εξουσία για να αυξηθεί θεαματικά ο ελεύθερος, μη εργάσιμος χρόνος των εργαζομένων. Μπορούν να αξιοποιηθούν για να αναβαθμιστεί το γενικό μορφωτικό επίπεδο και να αναπτυχθεί ολόπλευρα η προσωπικότητα των εργαζομένων μέσα απ’ την καθημερινή ενεργό συμμετοχή τους στη λήψη και στον έλεγχο των αποφάσεων, μέσα απ’ τη δημιουργική εργασία.
Θα αξιοποιηθούν επίσης οι νέες μεγάλες δυνατότητες για την πρόληψη και την αποκατάσταση της υγείας των εργαζομένων, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Σε αντίθεση με τον καπιταλισμό, ο σοσιαλισμός μπορεί να αντιμετωπίσει ουσιαστικά και αποτελεσματικά τα νέα προβλήματα που φέρνει στο προσκήνιο η ανάπτυξη της τεχνολογίας και συνολικά των παραγωγικών δυνάμεων.
Μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις απαιτήσεις για συνεχή επανεκπαίδευση των εργαζομένων, για γρήγορη προσαρμογή σε νέα εργασιακά καθήκοντα και δεδομένα, για ομαδικότητα στην εργασία.
Γιατί θα αντιμετωπίσει σχεδιασμένα τα νέα προβλήματα ως ζητήματα συλλογικής, κοινωνικής ευθύνης και όχι ως αποκλειστική ατομική υπόθεση του εργαζόμενου. Οι εργαζόμενοι θα επανεκπαιδεύονται χωρίς τον φόβο ότι θα μείνουν άνεργοι και ανασφάλιστοι. Μέσα σε μια κοινωνία που καλλιεργεί και στηρίζεται στη συλλογική προσπάθεια και όχι στον ατομικό ανταγωνισμό.
Θα αναβαθμιστεί επομένως η κύρια παραγωγική δύναμη, ο εργαζόμενος άνθρωπος. Η αναβάθμιση της παραγωγικής ικανότητας των εργαζομένων με βάση τις νέες δυνατότητες δεν θα γίνεται σε βάρος της υγείας τους, δεν θα απειλεί τη σωματική και πνευματική τους ευεξία.
Ταυτόχρονα θα αναβαθμιστεί η παραγωγή συνολικά και σε κάθε κλάδο για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Τα κριτήρια, οι αλγόριθμοι με τους οποίους θα εφοδιάζονται, τα δεδομένα που θα καλούνται να επεξεργαστούν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, τα ρομπότ και γενικά οι λεγόμενες "έξυπνες μηχανές", θα έχουν ως στόχο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και τη θωράκιση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Για τη διασφάλιση της λαϊκής ευημερίας θα αξιοποιηθούν οι νέες μεγάλες δυνατότητες για τη βελτίωση της επάρκειας και της ποιότητας των αναγκαίων προϊόντων: Οι νέες δυνατότητες για τον σχεδιασμό και τον έλεγχο της παραγωγής, για την αυτόματη πρόβλεψη βλαβών και την παραγγελία ανταλλακτικών, για τον επανασχεδιασμό μηχανών και τεχνικών συστημάτων, για τη βελτίωση των υλικών κατεργασίας, για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής κατανάλωσης και των αναγκαίων αποθεμάτων.
Σκεφτείτε τις δυνατότητες της σύγχρονης διεπιστημονικής έρευνας για την έγκαιρη συγκεκριμένη πρόβλεψη των κοινωνικών αναγκών.
Σκεφτείτε τις νέες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη για τον σχεδιασμό ενός πλοίου, ενός τρένου, ενός αεροπλάνου.
Τη δυνατότητα να προβλέψουμε πώς θα επηρεάσουν οι διαφορετικές πιθανές αποφάσεις σχεδιασμού την απόδοση και την ασφάλεια ενός μέσου μαζικής μεταφοράς. Τη δυνατότητα προσομοίωσης για να αξιολογηθεί ένα σχέδιο πριν αυτό υλοποιηθεί στην παραγωγική διαδικασία.
Τη δυνατότητα προσδιορισμού της βέλτιστης λύσης για να επιτευχθούν αντιφατικοί στόχοι, π.χ. απ’ τη μια να μειωθεί το βάρος για να αυξηθεί η ταχύτητα ενός αεροπλάνου και απ’ την άλλη να αυξηθεί η ανθεκτικότητά του, για να αυξηθεί η ασφάλεια της μετακίνησης.
Όμως οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες δεν αφορούν μόνο την παραγωγή. Μπορούν να αναβαθμίσουν την αποτελεσματικότητα του ίδιου του κεντρικού σχεδιασμού και να συμβάλουν στην πλήρη εξάλειψη κάθε μορφής ομαδικής ιδιοκτησίας.
Σκεφτείτε τις νέες δυνατότητες για γρήγορη συλλογή και εντατική επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων και πληροφοριών, για σύγκριση προτεινόμενων σχεδίων και λύσεων που επιτρέπει να λαμβάνονται γρήγορες και βέλτιστες αποφάσεις σε σύνθετα προβλήματα.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η αξιοποίηση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης μπορεί, επομένως, να συμβάλει στη βέλτιστη κατανομή εργαζομένων, μέσων παραγωγής και πρώτων υλών μεταξύ των διαφορετικών κλάδων, ώστε να διασφαλιστεί η αναγκαία αναλογική ανάπτυξη μεταξύ βασικών κλάδων της παραγωγής και μεταξύ των περιφερειών της χώρας. Μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη πρόβλεψη κοινωνικών αναγκών και συγκεκριμένων αναγκών της παραγωγής, ώστε να προσδιοριστούν οι κατάλληλοι στόχοι στην παραγωγή και στην εκπαίδευση, ιδιαίτερα για τον τομέα παραγωγής μέσων παραγωγής και για την επιστημονική έρευνα που αποτελούν τις πρώτες προτεραιότητες.
Μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας διανομής υλικών της παραγωγής και προϊόντων για λαϊκή κατανάλωση. Επίσης σε ζητήματα καταμερισμού δραστηριοτήτων μεταξύ κρατών, εφόσον δημιουργηθεί ομάδα χωρών που θα βαδίσει μαζί στον δρόμο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.
Το σύνολο των νέων δυνατοτήτων που προαναφέραμε μπορεί να διαμορφώσει δυναμική συνεχούς αναβάθμισης του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού για να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες που συνεχώς θα διευρύνονται, στον βαθμό που η εργατική εξουσία κινείται σταθερά και αποφασιστικά για την πλήρη κυριαρχία της κοινωνικής ιδιοκτησίας.
Αυτήν τη μοναδική ελπιδοφόρα διέξοδο για τον λαό και τη νεολαία φωτίζει με το σύγχρονο επαναστατικό του Πρόγραμμα το ΚΚΕ. Προβάλλει ότι ο Σοσιαλισμός είναι η απάντηση για τον 21ο αιώνα».
Την κεντρική εισήγηση στην ημερίδα που διοργανώνει το ΚΣ της ΚΝΕ, με τίτλο: «Η νέα εποχή στην τεχνολογία απαιτεί μια νέα εποχή στην κοινωνία - Σοσιαλισμός, η απάντηση τον 21ο αιώνα», έκανε ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.
902.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου