Αντικομμουνιστική παραχάραξη της ιστορίας από αστικά και νεοναζιστικά έντυπα

Είναι γεγονός πως, ιστορικά, κάθε φορά που ο καπιταλισμός περνούσε κρίση, ο αντικομουνισμός οξυνόταν (δίπλα σε κάθε μορφής καταστολή) υπό το φόβο της ριζοσπαστικοποίησης των μαζών και με στόχο την ενσωμάτωσή τους. Ένα δείγμα της έντασης αυτής του αντικομμουνισμού σήμερα αποτελεί η αναβίωση μιας σειράς «επιχειρημάτων» κατά του ΚΚΕ που κατασκευάστηκαν την περίοδο της Κατοχής και διαδίδονται στις μέρες μας ευρέως από διάφορα αστικά, εθνικιστικά, νεοναζιστικά έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα. «Αξιοποιούνται» δε στην πρώτη γραμμή της αντικομμουνιστικής επίθεσης κομμάτων όπως η Χρυσή Αυγή ή ο ΛΑ.Ο.Σ. και όχι μόνο.

Πρόκειται για «ντοκουμέντα» που στη διάρκεια της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης παράχθηκαν μαζικά προκειμένου να δυσφημιστεί ο αγώνας του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Δεκάδες «συμφωνίες» έκαναν τότε την εμφάνισή τους, με τις οποίες το ΕΑΜ και το ΚΚΕ άλλοτε «πρόδιδαν» την Ελλάδα στους Αλβανούς, άλλοτε στους Βούλγαρους, άλλοτε στους Γιουγκοσλάβους, άλλοτε στους Γερμανούς κ.ο.κ. Ας τα εξετάσουμε ένα προς ένα.

Το «Σύμφωνο» του Πετριτσίου

Το περιβόητο πια «Σύμφωνο» του Πετριτσίου, η πλέον αναπαραγόμενη και ταυτόχρονα γνωστή πλαστογραφία του είδους της, «συνάφθηκε» στις 12 Ιουλίου 1943 μεταξύ του Γ. Ιωαννίδη (εκ μέρους του ΚΚΕ) και του Δ. Δασκάλωφ (εκ μέρους του ΚΚ Βουλγαρίας). «Προέβλεπε» τη δημιουργία Βαλκανικής Ένωσης Σοβιετικών Δημοκρατιών, στην οποία η Μακεδονία θα εντασσόταν ως Αυτόνομη Σοβιετική Δημοκρατία. Σύμφωνα με τον Χ. Νάλτσα (αρχηγό του πολιτικού κλάδου της ΠΑΟ), «αντίγραφον ταύτης επρομηθεύθη ολίγον μετά την υπογραφήν της η σχετική υπηρεσία της Πανελληνίου Απελευθερωτικής Οργανώσεως (ΠΑΟ) εν Θεσσαλονίκη και υπέβαλεν εις την εν Καΐρω Ελληνικήν κυβέρνησιν και το Συμμαχικόν στρατηγείον της Μέσης Ανατολής… Το σύμφωνον τούτο εδημοσιεύθη και από το όργανον του χιτλερικού κόμματος Volkischer Beobachter και δεν ημφεσβητήθη ποσώς κατά την εποχήν εκείνην από το ΚΚΕ».1 Καθώς αναφέρει ο H. Richter, εκτός από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους (που αξιοποίησαν το όλο θέμα στο έπακρο προκειμένου να «υποσκάψουν την επιρροή του ΚΚΕ και να το στιγματίσουν ως αντεθνικό»), το «Σύμφωνο» εκμεταλλεύτηκαν προπαγανδιστικά τόσο οι Βρετανοί (διοχετεύοντάς το στις εφημερίδες, π.χ. στη «Daily Herald»), όσο και ο ΕΔΕΣ (δημοσιεύοντάς το στην εφημερίδα του «Νέα Ελλάδα»).2

Καταρχάς είναι ψέμα ότι το ΚΚΕ δεν διέψευσε τότε το εν λόγω «Σύμφωνο». Στις 20 Μάη 1944 ο «Ριζοσπάστης» έγραφε: «Ο Γκαίμπελς διαδίδει με τα φερέφωνά του ότι ο Γιάννης Ιωαννίδης και ο Βούλγαρος Δουσάν Δασκάλωφ υπογράψανε συμφωνία για την ίδρυση μιας "Σοβιετικής Ένωσης Βαλκανικών Δημοκρατιών" και ότι οι Έλληνες κομμουνιστές "ξεπουλήσανε την Ελλάδα στην Βουλγαρία". Πληροφορούμε τον κύριο Γκαίμπελς ότι άργησε πολύ να θυμηθεί το προβοκατόρικο αυτό έγγραφο που σκαρώθηκε πριν από πέντε μήνες και δημοσιεύτηκε απ’ τους Έλληνες φασίστες της "Εθνικής Δράσης". Ο ελληνικός λαός γνωρίζει ότι οι Γερμανοί μαζί με τα τσιράκια τους, Ράλληδες, Γούληδες, Ταβουλάρηδες και Πάγκαλους, φέρανε τους κομιτατζήδες στη Φλώρινα και τη Νάουσα και ξεπουλήσανε τη Μακεδονία στους Βούλγαρους. Μόνο οι κομμουνιστές και το ΕΑΜ πολεμάνε με το όπλο στο χέρι ενάντια στους Βούλγαρους καταχτητές, για να απελευθερώσουνε την ελληνική Μακεδονία και Θράκη απ’ τους Γερμανούς και τους Βούλγαρους».

Όσον αφορά δε τους «πρωταγωνιστές» της υπογραφής του «Συμφώνου», ο μεν Δασκάλωφ ήταν ανύπαρκτο πρόσωπο, ο δε Ιωαννίδης την «επίμαχη» μέρα βρισκόταν στην Αθήνα. Όπως αναφέρει ο ίδιος, «εκείνη την ημέρα, το απόγευμα, εγώ είχα ανταμώσει με τον Σβώλο και είχαμε συνεργασία. Καθορίσαμε τη συνάντηση και για την άλλη μέρα. Το πρωί εκείνης της μέρας βγήκαν οι εφημερίδες με πηχυαίους τίτλους για το σύμφωνο Ιωαννίδη - Δασκάλωφ». «Μα και μέχρι σήμερα δεν μπόρεσα να μάθω τι διάολο ήταν αυτό το όνομα. Υπάρχει, δεν υπάρχει; Είναι πραγματικό όνομα ή δεν είναι;».3

Το εν λόγω «Σύμφωνο» έχει ήδη απορριφθεί ως πλαστό και εργαλείο αντικομμουνιστικής προπαγάνδας από πολλούς μη κομμουνιστές ιστορικούς, όπως οι H. Richter και H. Fleischer – ακόμα και ο Ε. Κωφός (σε αγγλόφωνη μελέτη του 1964) το χαρακτήρισε «αμφιβόλου αυθεντικότητας».4 Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τον τέως ευρωβουλευτή της ΝΔ Γ. Μαρίνο να το επικαλεστεί σε άρθρο του στην εφημερίδα «Το Βήμα» στις 20 Δεκέμβρη 1992. Τελικά αναγκάστηκε να παραδεχτεί δημόσια ότι το έγγραφο ήταν όντως πλαστό («Το Βήμα», 10 Γενάρη 1993). Το «Σύμφωνο» του Πετριτσίου ανέσυρε ξανά από το βούρκο της Ιστορίας ο Α. Ντινόπουλος (βουλευτής της ΝΔ, υποψήφιος τότε υπερνομάρχης) σε τηλεοπτική παρουσία στον ALTER την 1η Απρίλη 2008, προκειμένου να «αποδείξει» την «προδοτική στάση του ΚΚΕ»!5

Η «Συμφωνία» ΕΑΜ - ΣΝΟΦ

Η υποτιθέμενη αυτή «συμφωνία» φέρεται να υπογράφτηκε στις 22 Γενάρη 1944 μεταξύ του Α. Τζήμα (εκ μέρους του ΕΑΜ) και του Βούλγαρου αξιωματικού Β. Κάλτσεφ (εκ μέρους του Σλαβομακεδονικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου-ΣΝΟΦ) στις Καρυδιές της Έδεσσας. «Προέβλεπε» τη δημιουργία ενός «αυτόνομου Μακεδονικού Κράτους Σοβιετικής Οργάνωσης» με την παραχώρηση μιας σειράς ελληνικών επαρχιών κ.ο.κ. «Οι βαρύτατοι διά το ΕΑΜ όροι», διευκρίνιζε ο Χ. Νάλτσας, «δεν φαίνονται και παράδοξοι… Η συμφωνία των Καρυδιών εγένετο κατόπιν "ντιρεκτίβας" της Κομιντέρν και άνευ αντιρρήσεως τινός του ΚΚΕ».6

Τι και αν η Κομιντέρν (Κομμουνιστική Διεθνής) είχε αυτοδιαλυθεί το Μάη του 1943, 8 μήνες σχεδόν πριν την «υπογραφή» της επίμαχης «συμφωνίας»; Κατά τους παραχαράκτες της Ιστορίας, συνέχιζε να λειτουργεί, εκδίδοντας ενοχοποιητικές ντιρεκτίβες! «Ολόκληρο αυτό το έγγραφο είναι παράλογο και σαν περιεχόμενο και σαν διατύπωση», τονίζει σχετικά ο Heinz Richter. «Εκεί δήθεν ένας Βούλγαρος υπογράφει για λογαριασμό της ΣΝΟΦ που προσανατολιζόταν προς τη Γιουγκοσλαβία. Πρόκειται για αφελή πλαστογραφία των ελληνικών κύκλων της δεξιάς». Ο H. Fleischer τη συγκαταλέγει (μαζί με εκείνη του Πετριτσίου) ανάμεσα στις γνωστότερες πλαστογραφίες «που επί δεκαετίες δημοσιεύτηκαν και αναδημοσιεύτηκαν από το μηχανισμό προπαγάνδας της ελληνικής Δεξιάς» και «είχαν σαφώς κατασκευαστεί κατά τη διάρκεια του πολέμου από τους πολιτικούς αντιπάλους του ΕΑΜ, κυρίως από την ΠΑΟ και τους οπαδούς της».7

Το «Στρατιωτικό Σύμφωνο Γερμανών - ΕΛΑΣ»

Το «Σύμφωνο» αυτό (που επίσης «ανακάλυψε» η ΠΑΟ) φέρεται να «συνάφθηκε» την 1η Σεπτέμβρη 1944 στο Λειβάδι Χαλκιδικής μεταξύ του Καπετάν Κίτσου (συνταγματάρχη του ΕΛΑΣ) και του Έριχ Φένσκε (ταγματάρχη, Δ/τη της μονάδας 31756 και εκπρόσωπο των ενόπλων γερμανικών δυνάμεων της στρατιάς Αιγαίου). «Προέβλεπε» την ανενόχλητη υποχώρηση του γερμανικού στρατού από τη Μακεδονία, με αντάλλαγμα την παραχώρηση στο ΕΑΜ - ΕΛΑΣ της Θεσσαλονίκης, καθώς και βαρέως οπλισμού, πολεμικού υλικού κλπ. Η «συμφωνία» περί «μη επιθέσεως μεταξύ του ΕΛΑΣ και των γερμανικών στρατευμάτων», καταδείκνυε κατά τον Χ. Νάλτσα το «γεγονός» ότι ο ΕΛΑΣ δεν «διεξήγε αγώνα κατά του κατακτητού.» Επετεύχθη δε – σύμφωνα πάντα με τον ίδιο - έπειτα από «μυστικήν επικοινωνίαν» των Σοβιετικών και του ΕΑΜ Θεσσαλονίκης με το 2ο Γραφείο του Γενικού Στρατηγείου του Γερμανικού Στρατού στην πόλη.8

Έλα όμως που «όπως εξάγεται από τους γερμανικούς καταλόγους των αξιωματικών», μας πληροφορεί ο H. Richter, «δεν υπήρχε στη Βέρμαχτ κανένας ταγματάρχης μ’ αυτό το όνομα (σ.σ. Έριχ Φένσκε)», ενώ ακόμα και «η μονάδα με τον αριθμό 31756 είναι ανύπαρκτη και γέννημα φαντασίας… Τι προπαγανδιστική αξία έχει ακόμα και σήμερα (σ.σ. το 1975) αυτό το έγγραφο φάνηκε καθαρά το Δεκέμβριο του 1968. Η Χούντα της 21.4.67 κυκλοφόρησε ένα λεύκωμα με τίτλο "Δεκέμβριος 1944 - Δεκέμβριος 1967", στο οποίο περιλαμβάνεται και ένα "φωτοαντίγραφο" αυτού του ντοκουμέντου».9

Η επιπόλαια κατασκευή του εν λόγω εγγράφου βεβαίως αποτελεί το ένα μόνο σκέλος στην ιστορική παραχάραξη που επιχειρείται εδώ. Το άλλο έχει να κάνει με τις διεργασίες που πράγματι έλαβαν χώρα λίγο πριν το τέλος του πολέμου, την αντιπαράθεση σοσιαλισμού και καπιταλισμού που ερχόταν στο προσκήνιο. Όσον αφορά αυτό το κομμάτι λοιπόν, η αλήθεια είναι πως οι Ναζί δεν είχαν καμιά πρόθεση να παραδώσουν εδάφη, οπλισμό ή οτιδήποτε άλλο στους κομμουνιστές. Αλλού είχαν στρέψει το ενδιαφέρον και τις ελπίδες τους, γεγονός που καταδεικνύεται από πληθώρα ντοκουμέντων:

Στην αναφορά του στρατάρχη Μαξιμίλιαν φον Βάικς στον αρχηγό του Ηγετικού Επιτελείου της Βέρμαχτ Άλφρεντ Γιοντλ (2 Σεπτέμβρη 1944) τονιζόταν μεταξύ άλλων πως «είναι ζωτικό αγγλικό συμφέρον να πάρει στα χέρια της (σ.σ. η Αγγλία) τις κατεχόμενες τώρα από τη Γερμανία θέσεις-κλειδιά της Ελλάδας, χωρίς να δημιουργηθεί χρονικό κενό που θα έδινε στις κομμουνιστικές συμμορίες τη δυνατότητα ανατροπής της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων και της κατοχής πριν τους Άγγλους. Η αναγκαιότητα, σε περίπτωση γερμανικής εκκένωσης, να πάρει σταθερά στα χέρια του την Ελλάδα πριν από τους Έλληνες κομμουνιστές ή και πριν από τους Ρώσους, είναι το κίνητρο για το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής στο Κάιρο. Αυτό εξηγεί την αναγγελθείσα προσφορά του συνταγματάρχη "Τομ" (σ.σ. πού είναι) στον Ζέρβα και τις βολιδοσκοπήσεις μέσω των ελληνικών καναλιών στην Αθήνα με στόχο να επιτευχθεί μαζί μας μια βραχυπρόθεσμη προθεσμία για την εκκένωση "χέρι με χέρι"».10

Σε τηλεγράφημα του Κουρτ-Φριτς φον Γκρέβενιτς προς τον Χέρμαν Νοϊμπάχερ στις 3 Σεπτέμβρη 1944 αναφερόταν πως «η Ομάδα Στρατιών Ε, Θεσσαλονίκη, δίνει ακριβώς τώρα οδηγίες στον Τύπο ότι πρέπει να σταματήσει κάθε δημοσιογραφική πολεμική κατά του Ζέρβα. Πρωταρχικός στόχος είναι (σ.σ. κατά την άποψη της Ομάδας Ε) η σύμπραξη όλων των εθνικών δυνάμεων κατά του κομμουνισμού». Ο ίδιος στις 10 Σεπτέμβρη ενημέρωνε σχετικά με την αποχώρηση του γερμανικού στρατού από την Κρήτη: «Οι Άγγλοι αφήνουν συνειδητά άθικτους τους ανθρώπους μας, παίρνοντας υπόψη μια επερχόμενη, που είναι και προς το αγγλικό συμφέρον, χρησιμοποίηση κατά των μπολσεβίκων».11

Στα Απομνημονεύματά του, ο υπουργός Εξοπλισμών και στενός συνεργάτης του Χίτλερ, Άλμπερτ Σπέερ, μιλά ανοικτά για συμφωνία μεταξύ των Γερμανών και των Βρετανών: «Παρά τον απόλυτο έλεγχο των Βρετανών στη θάλασσα, επετράπη στις γερμανικές μονάδες να επιβιβαστούν και να ταξιδέψουν ανενόχλητες προς την ενδοχώρα… Σε αντάλλαγμα η Γερμανική πλευρά συμφώνησε να χρησιμοποιήσει αυτά τα στρατεύματα για να κρατήσει την Θεσσαλονίκη έως ότου θα ήταν δυνατό να καταληφθεί από τις Βρετανικές δυνάμεις».12

Οι «συμφωνίες» του Γ. Σιάντου με τους Γερμανούς

Τα «ντοκουμέντα» που προσκομίζονται εδώ αφορούν: α) Ένα «κείμενο» του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ (το υπογράφει ο Γραμματέας Γ. Σιάντος) όπου αναφέρεται σε «συμφωνία» με τη Γερμανική Διοίκηση για παύση των εχθροπραξιών και διευκόλυνση της αποχώρησης του γερμανικού στρατού από την Ελλάδα. β) Μια «συμφωνία» του ίδιου με τον Γερμανό Πρέσβη Γ. Άλτενμπουργκ η οποία «προέβλεπε» την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας από τις δυνάμεις κατοχής στο ΕΑΜ.

Στο πρώτο ο Γ. Σιάντος φέρεται να ενημερώνει το Γραμματέα μιας «Επιτροπής Πόλης» (ποιας δεν λέει) πως «ύστερα από διαπραγματεύσεις με τη Γερμανική Διοίκηση καταλήξαμε μαζί της σε συμφωνίες», κατά τις οποίες «κάθε "σαμποτάζ" ή οποιαδήποτε άλλη ενέργειά μας ενάντια οπλιτών ή βαθμοφόρων του στρατού κατοχής θα γίνεται ύστερα από σχετικάς υποδείξεις του αρχηγού της Γκεστάπο. Δώστε επομένως εντολή στις Αχτίδες να πάψουν στο εξής οι ξεκάρφωτες ενέργειες… Ακόμα ανέλαβαν την υποχρέωση να μας ειδοποιούν για τα μπλόκα και τις συλλήψεις ώστε κανείς να μην υπάρχει κίνδυνος για τα μέλη της οργάνωσής μας. Παράλληλη υποχρέωση αναλάβαμε και μεις για την περίπτωση αναχώρησής τους από την Ελλάδα. Κανείς δεν πρέπει να ενοχληθεί. Αθήνα, 13/8/44. Γ. Σιάντος».13

Χώρια του γελοίου του πράγματος (οι επιθέσεις κατά των Γερμανών να γίνονται με τη σύμφωνη γνώμη και καθ’ υπόδειξη των ιδίων!) και μόνο το σημείο που αναφέρεται στα περί «ειδοποιήσεως για τα μπλόκα» είναι αρκετό ώστε να αποκαλυφθεί το κατά πόσο πράγματι υπήρξε ή όχι μια τέτοια συμφωνία. Κάτι τέτοιο διαψεύδεται από την ίδια την Ιστορία: Τα μπλόκα στην Κοκκινιά στις 17 Αυγούστου και 29 Σεπτέμβρη, το μπλόκο στην Καλλιθέα στο μεσοδιάστημα αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες της πλαστογραφίας. «Από τα μπλόκα που έγιναν τον τελευταίο καιρό στις κομμουνιστικές συνοικίες», έγραφε στην αναφορά του στις 25 Αυγούστου ο Φον Γκρέβενιτς προς τον Χ. Νοϊμπάχερ, «ιδιαίτερα αιματηρό ήταν το μπλόκο της συνοικίας Νέας Κοκκινιάς: Δίπλα στις 3.000 συλλήψεις, πάνω από 100 κομμουνιστές νεκροί, από τους οποίους τα δύο τρίτα στη μάχη κι ένα τρίτο (σ.σ. εκτελέστηκαν) σαν εξιλέωση για τραυματία μοίραρχο. Σε διαμαρτυρία κατά της αστυνομικής ενέργειας και της στρατολογίας για αναγκαστική εργασία οι κομμουνιστές κάλεσαν για σήμερα σε γενική απεργία».14 Κατά τα άλλα ΚΚΕ - ΕΑΜ και Γερμανοί τα «είχανε συμφωνήσει».

Όσον αφορά τις «τεχνικές λεπτομέρειες» του εγγράφου, ούτε η έδρα του ΠΓ ούτε ο ίδιος ο Γ. Σιάντος βρίσκονταν στην Αθήνα την εποχή εκείνη, αλλά στα Πετρίλια Καρδίτσας. Ο Σιάντος επέστρεψε στην Αθήνα μετά την απελευθέρωση στις 16 Οκτώβρη 1944.

Ακόμα πιο εξόφθαλμα πλαστογραφημένη όμως είναι η επόμενη «συμφωνία», στην οποία κατέληξαν δήθεν ο Σιάντος με τον Άλτενμπουργκ τον Οκτώβρη του 1944 και που επικαλείται στα γραπτά του ο Χ. Νάλτσας. Και αυτό βεβαίως γιατί ο Άλτενμπουργκ δεν βρισκόταν στην Ελλάδα από το Νοέμβρη του 1943, όταν και έκλεισε οριστικά η Γερμανική Πρεσβεία, επομένως οποιαδήποτε συνάντηση, διαβούλευση ή συμφωνία μαζί του θα ήταν μάλλον …αδύνατη!15

1. Νάλτσας Χ., «Το Μακεδονικόν ζήτημα και η σοβιετική πολιτική», εκδ. «Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών», 1954, σελ. 279.

2. Richter H., «1936-1946: δύο επαναστάσεις και αντεπαναστάσεις στην Ελλάδα», Β’ τόμος, εκδ. «Εξάντας», 1975, σελ. 178.

3. Αναμνήσεις Γιάννη Ιωαννίδη - Μαγνητοφωνημένη αφήγηση στον Αλέκο Παπαναγιώτου.

4. Richter H, ό.π., σελ. 178, Fleischer H., «Επαφές μεταξύ των Γερμανικών Αρχών Κατοχής και των κυριότερων οργανώσεων της Ελληνικής Αντίστασης», στο «Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950», 1984, εκδ. «Θεμέλιο», σελ. 113, Kofos E., «Nationalism and Communism inMacedonia», 1964, εκδ. «Institute for Balkan Studies», σελ. 134.

5. Μαΐλης Μ., «Προβοκάτορες και προβοκάτσιες», στον «Ριζοσπάστη», 4/4/2008.

6. Νάλτσας Χ., ό.π., σελ. 286-287.

7. Richter H., ό.π., 179 και Fleischer H., ό.π., σελ. 102, 113.

8. Νάλτσας Χ., ό.π., σελ. 282, 359. Το «ντοκουμέντο» παραθέτει και σε «φωτοαντίγραφο» η Χρυσή Αυγή (http://xryshaugh.blogspot.gr/2012/08/blog-post_9776.html).

9. Richter H., ό.π., σελ. 179.

10. Κρατικό Κεντρικό Αρχείο Πότσνταμ, αρ. φιλμ 18.655, Ζέκεντορφ Μ., «Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό: Ντοκουμέντα από τα Γερμανικά Αρχεία», 1991, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 250-251.

11. Στο «Πολιτικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών της Βόννης, Ειδικός Πληρεξούσιος για τη Νότια Ανατολή», τομ. 1, φ. 43 και φ. 8, Ζέκεντορφ Μ., ό.π., σελ. 252 και 257.

12. Speer A., «Inside the Third Reich», 1979, εκδ. «Avon Publishers», σελ. 509-510.

13. Η «Συμφωνία» παρατίθεται σε φωτοαντίγραφο από τη Χρυσή Αυγή (http://xryshaugh.blogspot.gr/2012/08/blog-post_9776.html).

14. Στο «Πολιτικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών της Βόννης, Ειδικός Πληρεξούσιος για τη Νότια Ανατολή», τομ. 1, φ. 60, Ζέκεντορφ Μ., ό.π., σελ. 240.

15. Βελλιάδης Α., «Κατοχή: Γερμανική Πολιτική Διοίκηση στην Ελλάδα 1941-1944», 2008, εκδ, «Ενάλιος», σελ. 159. Την πλαστογραφία καταδεικνύει και ο H. Fleischer, ό.π., σελ. 113.

 άρθρο από τον 902.gr